روش های تربیتی کودکان یکی از مهم‌ترین و دشوارترین مسئولیت‌های والدین است. تربیت صحیح کودک می‌تواند زمینه‌ساز رشد و شکوفایی او در تمام ابعاد فردی، اجتماعی، تحصیلی و شغلی شود. از سوی دیگر، تربیت غلط کودک می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلفی در دوران کودکی و بزرگسالی او شود.

در این مقاله به بررسی اصول و نکات مهم تربیت کودک می‌پردازیم.

تربیت کودک
روش های تربیتی متفاوتی برای کودکان وجود دارد و والدین می توانند با آشنایی با این روش ها، بهترین روش تربیتی که متناسب با خلق و خو و شخصیت کودکشان است را پیدا کنند و از آن برای تربیت فرزند خود استفاده نمایند. هیچ روش قطعی و یکسانی برای تربیت همه کودکان وجود ندارد، زیرا هر کودک شخصیت و رفتار منحصر به فردی دارد. تربیت کودک بر اساس اصول زیر انجام می‌شود:

عشق و محبت: پایه و اساس تربیت کودک، عشق و محبت والدین به او است. کودکی که مورد محبت و توجه والدین خود قرار می‌گیرد، احساس امنیت و آرامش می‌کند و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کند.
احترام: والدین باید به کودک خود احترام بگذارند و او را به عنوان یک فرد مستقل و با ارزش بپذیرند. کودکی که مورد احترام والدین خود قرار می‌گیرد، احساس ارزشمندی می‌کند و به حقوق خود احترام می‌گذارد.
نظم و انضباط: نظم و انضباط یکی از عوامل مهم در تربیت کودک است. والدین باید قوانین و مقرراتی را برای کودک خود تعیین کنند و از او بخواهند که به این قوانین پایبند باشد. البته نظم و انضباط باید به صورت منطقی و عادلانه اعمال شود.
مشارکت کودک در تصمیم‌گیری: والدین باید به کودک خود اجازه دهند که در تصمیم‌گیری‌های مربوط به او مشارکت داشته باشد. این کار به کودک کمک می‌کند تا احساس استقلال و مسئولیت‌پذیری بیشتری پیدا کند.
تحسین و تشویق: والدین باید کودک خود را به خاطر رفتارهای مثبتش تحسین و تشویق کنند. این کار به کودک کمک می‌کند تا رفتارهای مثبت را ادامه دهد.
آموزش صحیح: والدین باید به کودک خود آموزش‌های لازم را در زمینه‌های مختلف مانند بهداشت، مهارت‌های زندگی، اخلاق و ارزش‌ها ارائه دهند.
پیشنهاد مشاور: تربیت کودک دو ساله ✔️ نکات روانشناسی که نمی دانید

روش های تربیتی کودکان

تربیت فرزند از نظر روانشناسی
رفتار والدین باید با توجه به سن و نیازهای کودک باشد. در سنین پایین، کودکان به محبت و توجه والدین بیشتر نیاز دارند. آنها باید بدانند که والدین آنها آنها را دوست دارند و از آنها حمایت می‌کنند. والدین می‌توانند با در آغوش گرفتن، بوسیدن، صحبت کردن با کودک و بازی با او، محبت خود را به او نشان دهند.

در سنین بالاتر، کودکان به استقلال بیشتری نیاز دارند. والدین باید به کودک اجازه دهند که کارهای خود را به تنهایی انجام دهد و مسئولیت‌پذیر باشد. آنها باید به کودک اعتماد کنند و به او آزادی عمل بدهند.

در هر سنی، والدین باید به کودک احترام بگذارند. آنها باید به نظرات کودک گوش دهند و دیدگاه او را در نظر بگیرند. آنها نباید با کودک پرخاشگری کنند یا او را تحقیر کنند.

در اینجا چند نکته برای روش های تربیتی کودکان آورده شده است:

به کودک محبت و توجه نشان دهید. کودکان به محبت و توجه والدین بیشتر نیاز دارند. آنها باید بدانند که والدین آنها آنها را دوست دارند و از آنها حمایت می‌کنند.
به کودک استقلال بدهید. در سنین بالاتر، کودکان به استقلال بیشتری نیاز دارند. والدین باید به کودک اجازه دهند که کارهای خود را به تنهایی انجام دهد و مسئولیت‌پذیر باشد.
به کودک احترام بگذارید. والدین باید به نظرات کودک گوش دهند و دیدگاه او را در نظر بگیرند. آنها نباید با کودک پرخاشگری کنند یا او را تحقیر کنند.

منبع:کانون مشاوران ایران-۰ تا ۱۰۰ روش های تربیتی کودکان در روانشناسی (۲۰۲۴)

تربیت کودک یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های والدین است. والدین می‌خواهند فرزندانی تربیت کنند که سالم، شاد و موفق باشند. اما تربیت صحیح کودک کار آسانی نیست و نیاز به آگاهی و تلاش دارد.

در این مقاله ۱۰ نکته طلایی برای تربیت صحیح کودک را بیان می‌کنیم. این نکات بر اساس جدیدترین تحقیقات در زمینه روانشناسی کودک و خانواده تدوین شده‌اند.

تربیت کودک
تربیت کودک یکی از مهم ترین وظایف والدین است. این یک مسئولیت بزرگ است که می تواند تأثیر زیادی بر زندگی کودک و جامعه داشته باشد. اهمیت تربیت کودک در چند مورد خلاصه می شود:

فراهم کردن زمینه رشد و شکوفایی کودک: تربیت صحیح کودک زمینه را برای رشد و شکوفایی استعدادها و توانایی های او فراهم می کند. کودکی که از تربیت صحیح برخوردار است، می تواند به فردی موفق و مفید برای جامعه تبدیل شود.
پیشگیری از آسیب های اجتماعی: تربیت صحیح کودک می تواند از آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد، جرم و جنایت پیشگیری کند. کودکی که از تربیت صحیح برخوردار است، می تواند مهارت های لازم برای زندگی سالم را بیاموزد و از آسیب های اجتماعی دور بماند.
ایجاد جامعه ای سالم تر: تربیت صحیح کودک به ایجاد جامعه ای سالم تر کمک می کند. کودکی که از تربیت صحیح برخوردار است، می تواند فردی مسئول، مهربان و منصف باشد. این افراد به ساختن جامعه ای بهتر کمک می کنند.

۱۴ نکته برای تربیت کودک
حتی موفق ترین والدین هم هنگام تربیت کودکان به مشکل بر می خورند. اگر برای تربیت کودک خود نیاز به کمک دارید استفاده از راهکارهایی که در ادامه ذکر می کنیم می تواند کمکتان کند.

منظور ما از تربیت کردن وضع قوانین و مقرراتی است که کودک شما را از انجام رفتار های پرخاشگرانه (ضربه زدن و گاز گرفتن)، خطرناک (مانند بازی با گاز) و نامناسب ( پرت کردن وسایل) باز دارد.

به یاد داشته باشید که این کار به معنای دعوا و مجازات بچه نیست. در اینجا چهارده راهکار برای جلو گیری از رفتار نامطلوب کودک ذکر شده است.

۱. خط قرمز های خود را تعیین کنید
پیرسون نویسنده معروف می گوید ” اگر همیشه به فرزند خود نه بگویید فرزندتان هیچ وقت اولویت های شما و کار زشت خودش را درک نمی کند، به علاوه شما نمی توانید تمام رفتار کودکتان را کنترل کنید. اولویت های خود را دنبال کنید و عواقب زیر پا گذاشتن آن ها را به کودکان خود گوش زد کنید، سعی کنید نسبت به چیز هایی که مهم نیستند سخت گیری نکنید.

الیزابت برگر نویسنده و دکتر کودکان می گوید” برقراری یک رابطه سالم و خوب با کودکتان بسیار مهم تر از مجبور کردن او به انجام کاری است که دوست ندارد.” شما ممکن است نگران باشید که با این کار کودکتان را لوس بار می آورید ولی جای نگرانی نیست.

۲. کودک خود را بشناسید
بعضی از رفتار های کودکان کاملاً قابل پیشبینی است پس پیشاپیش می توانید از این رفتارها جلوگیری کنید مثلاً اگر کودک شما علاقه به نقاشی کردن روی دیوار دارد، زمانی که پیشش نیستید مداد رنگی را در کشو بگذارید تا کم کم این عادت را ترک کند.

اگر کودک ۲ ماهه شما از مغازه ها خوراکی بر میدارد با خودتان عروسک ببرید و سرش را گرم کنید. یا اگر کودکتان عادت دارد خانه را پر از دستمال کاغذی کند کافی است بسته دستمال کاغذی را بالای کمد بگذارید.

۳. از رفتار های بد کودک پیشگیری کنید
هاروی کاپ نویسنده کتاب شادترین کودکان می گوید ” ممکن است بعضی اوقات کودکتان از روی خستگی گریه کند یا جیغ بکشد.

اگر کودکتان صبح ها پر انرژی است اما بعداز ناهار خسته و غیر قابل کنترل می شود سعی کنید او را بیرون از خانه ببرید، می توانید از دکتر وقت بگیرید و با دکتر درباره وضعیت کودکتان مشورت کنید. همچنین می توانید با گفتن” اسباب بازی هارو که جمع کنیم میریم مهمونی.” کودکان را آماده اتفاقات بعدی کنید اینگونه کودکتان آرام تر می شود.

تربیت کودک

۴. قاطع باشید
کلر لنر متخصص کودکان می گوید: “در سنین ۲ تا ۳ سالگی کودکان سعی دارند تأثیر عملکر خودشان بر محیط را درک کنند. اگر واکنش شما نسبت به یک رفتار کودک عوض شود کودک سیگنال های متفاوتی دریافت می کند و نمی تواند تشخیص دهد شما از او چه می خواهید.”

هیچ زمان مشخصی برای از بین رفتن رفتار بد کودکتان وجود ندارد. اما اگر همیشه یک واکنش نسبت به رفتار ناپسند او داشته باشید احتمال یادگیری کودک بالا می رود. این قاطعیت برای سارا مادر ساشا مهم بود هر بار که او کار اشتباهی می کرد سارا با صدای بلند به او هشدار می داد و چون سارا معمولا آرام حرف می زد این قاطعیت و بلندی صدای سارا به ساشا یاد می داد که نباید آن رفتار را تکرار کند.

دقت کنید که در حدود دو سالگی کودکان سعی می کنند با ناز کردن یا بامزه بودن شما را گول بزنند پس فریب کارهای آنان را نخورید.

۵. احساساتی نشوید
مطمئنا این که کودکتان از مسواک زدن فرار می کند یا به حرف شما گوش نمی دهد می تواند عصبانیتان کند. اما اگر فریاد بزنید همه چیز بدتر می شود.

دکتر ویلیام کالمن، استاد دانشکده پزشکی دانشگاه کارولینای شمالی توصیه کرد” هنگامی که با فریاد چیزی را از کودک خود می خواهید کودک متوجه خواسته شما نمی شود و فقط فریاد شما را می شنود. در واقع فریاد زدن شما باعث می شود کودکتان سرگرم بشود و بیش تر لذت ببرد. بنابراین در برابر بالا بردن صدای خود مقاومت کنید.

نفس عمیق بکشید و تا سه بشمارید. هنگام اخطار دادن به کودکتان سریع، محکم، جدی و سختگیر باشید. به جای کنترل کودکان سعی در کنترل موقعیت داشته باشید. بهتر است انتظارات خود را از سطح صبر و توانایی کودکتان پایین بیاورید این گونه شرایط بهتری را تجربه خواهید کرد.

۶. گوش دهید و تکرار کنید
بچه ها وقتی که شنیده می شوند احساس بهتری دارند، بنابراین برای جواب دادن به کودک از حرف های خودشان استفاده کنید.

اگر او در فروشگاه های مواد غذایی گریه می کند زیرا به او اجازه نمی دهید خوراکی ها را باز کند، چیزی مثل این را بگویید: به نظر میرسه از دستم عصبانی چون نمی ذارم خوراکی هارو باز کنی ولی این جزو قوانین مغازه است که باید صبر کنی تا از مغازه بیرون بریم. این حرف خواسته او را برآورده نمی کند ولی باعث کاهش عصبانیت او می شود.

۷. کوتاه و ساده بگویید
اگر در حال تربیت فرزند اول خود هستید ممکن است زمان زیادی را برای توضیح کار زشت او و تهدید کردنش بگذرانید. اما با توجه به گفته دکترها کودکان در این سن صحبت های پیچیده را متوجه نمی شوند پس سعی کنید منظور خود را کوتاه و در قالب جملات ساده بیان کنید تا برای کودکتان قابل درک و جالب باشد.

منبع:کانون مشاوران ایران-تربیت کودک ✔️ ۱۴ نکته کلیدی که نمی دانید